In mijn eerste jaar als student in Leiden werkte ik als schoonmaker voor de thuiszorg. Ik was invalkracht voor de vaste hulp die op vakantie was of ziek. Dit betekende dat ik op mijn fiets naar verschillende adressen reed in Oegstgeest, Leiderdorp, Voorschoten en Leiden zelf. Ik vrees dat ik geen bijzonder goede schoonmaker ben, maar dat was niet eens heel erg. Het waren vooral oudere vrouwen wiens man al jaren terug overleden was, ze waren vooral blij om met iemand te praten. Ik heb liters thee gedronken in brandschone kamers met gehaakte kleedjes op de tafel. De koektrommel ging open en ik mocht er eigenlijk altijd wel twee. Het is intiem om op deze manier als bezoeker langs te komen in iemands leven. Door de verhalen over vroeger leerde ik niet alleen de stad kennen maar ook zij die daar wonen. Ik hoop dat ze me vergeven hebben dat ik niet altijd alle hoekjes en gaatjes goed had afgestoft.
Veel van de huizen leken op elkaar. Bejaardenflats vol met het meubilair uit het oude huis. Stevige houten kasten gevuld met porseleinen en glazen beeldjes, zwart-wit foto’s van de trouwdag en vaak een tegeltje met de tekst: ‘Van het concert des levens krijgt niemand een programma’. Veel van de verhalen kwamen ook overeen: ze trouwden jong, kregen kinderen en hun man werkte buitenshuis. Schrijfster Yvonne Keuls vertelde in een interview met NRC over alle jaren dat zij gratis voor tv en toneel schreef. Ze hoorde dat Harry Mulisch een stipendium kreeg van 3.000 gulden en schreef een brief waarin ze ook verzocht om betaald te worden. De respons: „Mevrouw, voor uw levensonderhoud moet u zich tot uw echtgenoot wenden.”. Hoe lang was dit niet het programma van het leven - waar je je enkel naar kon schikken.
De levens zijn uiteraard niet hetzelfde: sommigen hadden veel meer tragedies te verstouwen gekregen. Overleden kinderen, overleden mannen, (koloniale) trauma’s, scheidingen, faillissementen. Uiteindelijk zit het leven in de details - in de mensen zelf die er iets van proberen te maken. De toekomst is vrij chaotisch en onzeker, hallo klimaatverandering. Ik spreek veel mensen die het lastig vinden om een plan te maken. Er zijn steeds minder ‘sure bets’ en hoe hoog is de prijs die je betaalt voor die zekerheid? Het is niet voor niets dat een onzekere toekomst gepaard gaat met een verlangen en romantiseren van het verleden. Zo concludeerde recent een WRR-studie al dat ‘meer controle over het eigen leven het maatschappelijk welbehagen verhoogt’.
Ik denk dat er op veel punten nu meer ruimte is voor eigen keuzes (al zijn die uiteraard deels gebonden aan sociaal-maatschappelijke status) maar dat het alsnog heel lastig is om er ook echt voor te gaan. Als je iets wil doen wat niet binnen de standaard maatschappelijke routekaart valt is er geen script of garanties. Je bent aan het bowlen zonder de rekjes aan de zijkant. Nu is het volgen van de routekaart ook geen garantie dat het allemaal goed gaat. Toch snapt je omgeving over het algemeen het ‘veilige pad’ wel. Afwijkingen zijn confronterend en mensen gaan zich afvragen: ‘hoezo doe jij dit anders’, ‘mag dat wel’ en ‘wat zegt dit over mij dat ik dit niet durf’. Jouw afwijkende keuze gaat gepaard met eenzaamheid. En mocht het niet lukken dan staan ze klaar om te zeggen: ‘zie je nou wel’ in plaats van de moed om af te wijken te waarderen. Ik denk dat we die moed veel moeten benoemen en waarderen. Ook als het niet lukt. Juist als het misschien niet lukt. Het gaat zelden in één keer goed. Er is geen programma, je moet gewoon beginnen met spelen!
Ik sluit graag af met het levensadvies van een van mijn favoriete dichters, Mary Oliver.
Wil je het een keer anders proberen? Voel je dat er meer in zit maar moet je nog een drempel over?
Ik heb nog wat plekjes in mijn gratis 30 minuten coaching waarin we dit verder kunnen verkennen. Boek je plekje hier!
Amerika update: We hebben Super Tuesday achter ons gelaten en zoals verwacht gaat de verkiezing tussen Joe Biden en onze oranje fascist. Dit is totaal geen teken van het verval van een rijkdom… Hoe dan ook, er staat meer op het spel dan alleen het presidentschap - de conservatieve Republikeinen hebben na IVF nu ook anti-conceptie verbieden als volgende strijdtoneel.
De Columbia-inschrijving is - na wat heen en weer over de Duolingotoets - verzonden! Nu wachten we af!
Tips:
21 maart Xizir: als onofficiële ambassadeur van Xizir (@Nationaal Theater - ik maak dit graag officieel!) heb ik ontzettend veel zin in de aankomende editie. Niet in het minst omdat mijn lever Anahita Rezaie speciaal een verhaal heeft geschreven voor Nowruz. Verder gaan we naar het heelal met Vincent Icke en speelt Ghazale Moqanaki een schimmenspel. Een kaartje is maar 7,50 en naast de show is de naborrel ook altijd een hoogtepunt.
13 maart Queer Geschiedenis Maand: Een Agora-avond in de bibliotheek van Den Haag met een van mijn favoriete dichters, Babeth Fonchie Fotchind. Ik geef zelf een korte lezing over de queer geschiedenis van Den Haag.
This gave me joy: Ryan Gosling performing I’m Just Ken bij de Academy Awards!
Lever 🤌