#31 Het niet meer weten

Over mijn opa en lego

Nov 13, 2024

Mijn opa weet al een poosje niet meer wie ik ben en dat is niet erg. Ik vind het uiteraard wel naar voor hem, de stress en onzekerheid die de grijze waas in je hoofd met zich meebrengt. En de pijn die dit veroorzaakt bij mijn oma die met hem samenwoont. Toch, wat zeg je tegen een man die doof is, niet weet wie je bent en wiens herinneringen vlagen zijn? Hoe leg je contact?

Ik ging nadenken en kwam tot de conclusie dat mijn voornaamste manier van contact zoeken praten is. Ik stel vragen, luister en bouw voort op wat ik hoor en zoek naar overeenkomsten (of een gedeelde haat). Een vrij beperkt repertoire, zou je kunnen stellen.

Wie is mijn opa: hij is bijzonder creatief, hij is introvert, hij kan alles bouwen en nog liever slopen. Hij is opgeleid als monteur en kraanmachinist. Hij houdt van foto’s en filmpjes maken en had een enorme verzameling vintage camera’s. Hij bewaart alles voor het geval het nog een keer nodig gaat zijn. Hij houdt van mijn zusjes nieuwe hond, Evert. Hij rookte vroeger sigaren terwijl hij op doel stond. Hij is ijdel en zeer trots op zijn haar. Hij is een moeilijke eter, en houdt van melkchocolade, vanille-ijs, biefstuk en zoete witte wijn. En er is niets op de wereld wat hij niet over heeft voor mijn oma, zijn grote liefde.

Al lopende in de Kruidvat stuitte ik op een mogelijke oplossing. Ze verkochten kleine Lego City-setjes en ik kocht een bouwpakket voor een gele stoomwals. Op zondagmiddag, terwijl de regen tegen het raam tikte, zaten we in mijn opa’s kantoortje. Hier staat alles van belang - de fotoboeken van de gemaakte reizen, de modelkranen, de opgeblazen foto’s van hem en mijn oma - en een bureau gevuld met allerlei schroefjes, boutjes en moertjes die meticuleus georganiseerd zijn in kartonnen fruitbakjes.

Stap voor stap volgen we de plaatjes om de stoomwals in elkaar te zetten. Hij zegt om de drie minuten: ‘Zo, dit heb jij vaker gedaan’ en ‘Dit is nog lastig’. Op mijn beurt moet ik mezelf dwingen om geduldig te zijn en hem rustig de instructies te laten verwerken. Als we samen zijn, is er alleen het nu en de gele en zwarte blokjes. Wanneer ik wegga, weet hij niet dat ik er geweest ben. Als ik hem de week erna bezoek, weet hij niet hoe de Lego-stoomwals op zijn kantoor is gekomen.

“Ja, er is een jongeman geweest en die heeft hem gebracht”

Ik corrigeer hem niet, en de week erna neem ik een nieuw pakket mee, dit keer met een bulldozer. We starten het proces weer van voor af aan. ‘Doe jij dit vaker?’ Volgende week maken we het af, want na een uur is het tijd voor een dutje. Voor hem een fijn moment, en voor mij een mooie herinnering.

Dementie zit in de familie, dus als ik het geluk heb om lang genoeg te leven is het waarschijnlijk onvermijdelijk. Ik hoop dat er dan ook iemand langskomt om te lego’en en te luisteren naar al mijn verhalen over vroeger. Dementie zorgt niet alleen voor een nieuwe relatie met je dierbaren die hieraan lijden, maar ook met lotgenoten.

Afgelopen maandag bracht een busje mij naar Station Alkmaar. Ik was de enige passagier en raakte aan de praat met de buschauffeur. Hij was vroeger drogist, maar kon de concurrentie met de Kruidvat niet meer aan en heeft de zaak vlak voor het 100e bestaansjaar moeten verkopen. Nu werkte hij parttime als buschauffeur en wandelt als vrijwilliger met mensen met dementie. Zijn moeder is dement en we wisselden ervaringen uit tot hij mij speciaal bij de entree van het station afzette in plaats van de reguliere bushalte. Een lichtpuntje in deze donkere dagen (en dat op Sint Maarten!).

Wolkenkrabber

Discussion about this post